Meslek Odası
İçin
Vizyon Önerileri
Aydın Ufuk Yücel Tarafından Kaleme Alınan “Mimarlar Odası
Kullanma Kılavuzu” Bağlamında
Raşit Gökçeli
Haziran 2020
Mimarlar Odası için neden bir kullanma kılavuzu ihtiyacı
doğmuştur ?
Başlıca iki nedenle :
1-İktidarın Meslek Odalarını hedef alan yasa
girişimlerinden ötürü.
İktidar başta Barolar olmak üzere tüm Meslek
Odalarını yeniden yapılandırarak Anayasal sistem içerisindeki Kamu Kurumu
niteliğindeki yapılarını siyasal iktidara daha bağımlı duruma getirme gayreti
içerisinde olduğu için.
İktidarın söz konusu projesi gerçekleşir ise toplum
yararını gözeten Meslek Odaları, siyasal iktidarın güdümüne girecek ve onun
kontrolüne geçeceklerdir.
Böylesi bir durum ise mesleğin toplum yararına
uygulanmasına olanak tanımayacaktır
2-Bizzat
meslek mensuplarının Mimarlar Odasına ilgilerinin ciddi biçimde azalmasından
ötürü
Mimarlar
Odası İstanbul Şubesi’nin 24.000 üyesinden sadece 2100’ü son Şube Genel Kurulu
seçimlerinde oy kullanmıştır. Oy kullanma oranı yüzde onun bile altında %
8,75’tir.
Böylesi
düşük bir oran hangi bağlamda olursa olsun sistemin sorgulanmasını gerektirir.
Herhangi
bir demokraside, hatta demokrasi ile yönetilmeyen ülkelerde bile oy kullanma
oranı yüzde ellinin altına düştüğünde o demokraside yönetimin meşruiyeti
tartışma konusu olur.
Yaşanan
bu durum Meslek Odasının toplum ve sektör içerisindeki meşruiyetini
tartışma konusu edebilir.
Meslek
Odasının toplum ve sektör içerisindeki meşruiyetini güçlendirmek, sektör
içerisindeki önemini pekiştirmek herhangi bir Oda Yönetiminin belli başlı
görevi olarak önümüzde durmaktadır.
Bu
nedenle “Oda için bir kullanma kılavuzu” halihazırda gerekli hale gelmiştir.
Bir
“Kullanma Kılavuzu” ne tür sorulara yanıt vermeli, hangi ihtiyaçları
karşılamalıdır ?
Kullanma
kılavuzları elimizdeki aracın -adı üzerinde nasıl kullanılacağını-, hangi tür
ihtiyaçlar için gerekli olduğunu kısa, öz ve anlaşılır biçimde kullanıcı
adayına açıklar.
Aydın
Ufuk Yücel’in “Mimarlar Odası Kullanma Kılavuzu” da bu amacı taşımakta,
günümüzde yani 2020 haziranında Meslek Odası’ndan toplum ve meslek üyelerinin
neler beklemeleri gerektiğini açıklamakta, böylesi bir perspektif içerisinde
Meslek Odası yapısını, iç işleyişini ve toplum nezdindeki görevlerini, sektör
içerisindeki işlevlerini irdelemektedir.
Bu
nedenle bu 2020 yılı haziran ayında Meslek Odası’nın vizyonu ne olmalıdır
sorusuna yanıt vermemiz gerekmektedir. (x)
2020 haziranında
Mimarlar Odası’nın Vizyonu ne olmalıdır ve toplum, sektör ile meslek erbabının
hangi taleplerine cevap aramalıdır ?
-Teknolojik
gelişim, 4. Endüstriyel devrim ve mesleğin değişen yapısı ile ilgili olarak ;
-Toplum
içerisindeki karmaşalık düzeyini (entropi) azaltma amacı güden öneriler)
-Başka
bir eğitim / başka bir dünya mümkün yaklaşımını benimseyerek yapay zeka (AI)
başta olmak üzere, 4. Sanayi devrimi ile ilgili tüm teknolojik yeniliklerin
mimarlık eğitimi ile bütünleştirilmesi (entegre edilmesi) yönünde çaba
harcanması.
-Mimarlar
Odası’nın 4. sanayi devriminin toplumsal formasyon üzerindeki yarattığı değişim
etkisini göz önünde bulundurması; Söz konusu değişimin kent makroformunu
dönüştürmesini, nanoteknoloji alanındaki atılımların yapıların imal edilme
süreçlerini değiştirmesini mercek altına alması.
-Finansal
tekniklerdeki gelişmeler konusunda mimarlara eğitim verilmesi, mimarların söz
konusu teknikleri kullanabilecek teknik bilgilerle donatılmaları, alanında akademi,
finans çevreleri ve siyasi çevrelerle birlikte çaba harcanması.
-Mimarlar
Odası Sürekli Mesleki Gelişim alanında akademyanın yanısıra üyelerinin kodlama
ve algoritma konularındaki okur yazarlık becerilerini geliştirmeli, söz konusu
alanlarda sürekli eğitimler vermelidir.
-Konut ve
bina yapımında maliyet enflasyonunu düşürecek yöntemleri mesleki çevreler ve
kamuoyunda tanıtmak.
-Kent
bilgi sistemleri yapılandırılmasında akıllı kentin yeniden düşünülerek
verilerin demokratikleştirilmesi ilkesinin benimsenmesi (Barcelona örneği)
-Toplum
içerisinde, sektör içerisinde faaliyet gösteren belli başlı kuruluşlar ile (Gayrı
Menkul Yatırı Ortaklıkları, İnşaat sektörü içerisinde faaliyet gösteren
firmalar vs) sektörü ilgilendiren alanlarda müşterek faaliyetlerde bulunmak.
(Örneğin, binalarda enerji ve kaynak verimliliği, Leed Yeşil Bina
Derecelendirme, Gayrımenkul Projelerinde Sıfır Atık Uygulamaları,
Sürdürülebilirlik raporlamaları, Markaların Sürdürülebilirlikteki Sorumluluk
sınavları, Bina İşletim Modellemeleri)
-Genel
anlamda toplumsal hedefler
-Meslek
Odası toplum hizmetinde olmalı, kamusal alanları tüm gücüyle savunmalı, kent
merkezlerini toplumun bireylerine kapatan ve çok uluslu şirketlerin yağma,
talanına açan, sermaye çevrelerinin her türlü soylulaştırma çabasına karşı
durmalıdır.
-Meslek
Odası konut edinme çabası içinde olan tüketicilerin, işyeri bulma çabası içinde
olan üreticilerin yanında olmalı, onları spekülatör, banka ve faiz mihraklarına
karşı mesleki ve hukuki alanda korumalı, onlara gerekli mesleki ve hukuki
desteği sunmalıdır.
-Mimarlar
Odası başta imar yönetmelikleri olmak üzere meslek adamlarını ilgilendiren
imar, yapı yasası ve benzeri alanlarda mahalli koşullara uygun önerilerini
kamuoyuna mal etmelidir.
-Mimarlar
Odası Mesleki Bilimsel Çalışma Komiteleri oluşturarak mesleğin ve sektörün
çeşitli alanlarında mimarların konumunu güçlendirmeli, topluma sağlıklı mesleki
çözümler sunabilmelidir.
-Mimarlar
Odası toplumsal dayanışmayı olanaklı
hale getiren kamusal ve kültürel mekanların üretilmesinde aktif rol
üstlenmelidir.
-Mimarlar
Odası Kamusal alanların oluşturulması yönünde etkili olduğu bütün mercilerde ve
kendi yapısı içerisinde aktif çabalarda bulunmalıdır.
-Mimarlar
Odası toplumsal dayanışmayı olanaklı
hale getiren kamusal ve kültürel mekanların üretilmesinde aktif rol
üstlenmelidir.
-Mimarlar
Odası ucuz bina ve konut
alternatifleri oluşturan meslek adamlarını, eğitim kurumlarını, mahalli
yönetimleri desteklemeli bu amaçla mesleki politikalar geliştirerek bunları
kamuoyuna mal etmelidir.
-Mimarlar
Odası mesleğin itibarını ve meşruiyetini toplum ve kamuoyu nezdinde yeniden
kurarak neokapitalist dönemde toplumlara egemen kılınmak istenen salt mikro
ekonomik paradigmalara karşı tutum almalıdır.
-Mimarlar
Odası kültürel özelleşmeye karşı politikalar izlemeli, çok uluslu sermayenin
kültürü temellük etmesine yönelik çaba ve politikalarına karşı bilinçli
alternatif politikalar izlemelidir.
-Meslek
Odası telif mücadelesinde “copyright” kadar “copyleft” tekniklerinden de
yararlanmalıdır.
-Mimarlar
Odası üretilen yapılı çevrenin değerinin gayrımenkul biçiminden menkul biçime
dönüşür iken finansal kapitalin emrine verilmesine karşı antikapitalist
muhalefet ile birlikte mücadele yürütmelidir.
-Meslek
Odasının yapısı ve Meslek Odası demokrasisi alanında ;
-Meslek Odası
seçimleri nispi temsil esasına göre yapılmalı, tüm mesleki grup ve görüşler
aldıkları meslektaş desteğine orantılı olarak meslek odası yönetiminde söz ve
karar sahibi olmalıdır.
-Meslek
Odası’nda kadınların ve gençlerin yönetimin her kademesinde ve faaliyetlerin
tümünde temsil edilmelerinin yolları açılmalıdır.
-Mimarlar
Odası elindeki bütçe olanaklarını bina ve gayrımenkul almak için değil, topluma
mesleği tanıtmak ve bu amaçla bir “mimarlık TV” si kurmak için kullanmalıdır
-Meslek
Odası konut edinme çabası içinde olan tüketicilerin, işyeri bulma çabası içinde
olan üreticilerin yanında olmalı, onları spekülatör, banka ve faiz mihraklarına
karşı mesleki ve hukuki alanda korumalı, onlara gerekli mesleki ve hukuki
desteği sunmalıdır.
-Mimarlar Odası’nda 50 üyenin desteğini bulan mesleki
öneriler zorunlu olarak Genel Kurullarda tartışmaya açılmalı, meslek odası, bu
önerileri program bazında ve gerekirse maddi olanaklarla desteklemelidir. (RIBA
örneği).
-Mimarlar
Odası ABD’de AIA, İngiltere’de RIBA örneğinde olduğu gibi “meslek sorumluluğu”
alanında ihtisaslaşmış sigorta şirketleri ve broker şirketleri kurmalıdır.
-Mimarlar
Odası mesleki ve toplumsal alanda çevreci çözümleri kamuoyuna mal etmelidir.
-Mimarların
görevi rant yaratmaktır. Ama toplum ve kamu yararına. Dolayısıyla Mimarlar
Odası “ranta karşıyız” biçimindeki safsata söylemlere itibar etmemelidir.
-Meslek
Odası’nda yöneticiler yönetimde 3 dönemden fazla kalmamalıdır.
-Meslek
Odası nitelikli emeğin eğretileşmesine
(prekarite) karşı mücadele etmelidir.
-Meslek
Odası niteliksiz emek kadar nitelikli emeği de ilgilendiren taşeron işçileşmeye
karşı mücadele etmelidir.
-Mimarlar
Odası, mesleği kamusal alanda uygulayan meslektaşlarının üye olma zorunluluğunu
kaldıran 12 eylül 1980 rejiminin hukuksal düzenlemelerinin kaldırılmasını talep
etmeli, temsil etmekle yükümlü olduğu meslektaş spektrumunun tümünün üyesi
olabilmesinin koşullarını sağlamak için gerekli mücadeleyi vermeli, şu andaki
eksik temsiliyet ve acz konumuna razı olmamalıdır.
______________
(x) Raşit Gökçeli, “#Mimarlar Odasından
Taleplerimizdir / (Bir Rüya bitti – 5)” http://rasitgokceli.blogspot.com/ 2013
