Nitelikli Emeğin Fetişleştirilmesi / Sürekli Mesleki Eğitim

Nitelikli Emeğin Fetişleştirilmesi / Sürekli Mesleki Eğitim

(DİMP – DEMİMAR / Yeni Çalışma Dönemi İçin Öngörüler 1)

Raşit Gökçeli

Aralık 2007


Nitelikli Emek Fetişizmi ve Sürekli Mesleki Eğitim

Sürekli Mesleki Eğitim, özellikle ABD’de uygulandığı biçimi ile mesleğin tam ve kusursuz uygulanmasını amaçlamaktan çok ortaya çıkan mesleki ürünün pazardaki değerini maksimize etmeyi öngörmektedir.

Oysa Sürekli Mesleki Eğitim (SME), Sürekli Mesleki Gelişim (SMG), Yaşam Boyu Eğitim kavramları, uygulamaları temelinde insan emeğinin daha fazla sosyalleşmesi emekçinin / emeğin daha etkili daha yetkin bir donanıma kavuşturulması sosyal amacını taşımaktadır. En azından SMG ile ilgili kaynakların öne sürdükleri temel amaçlar bu doğrultudadır.

Ancak uygulamada ABD’de yapılan SMG’lerin önemli bir bölümü malzeme tanıtımlarını içermektedir.

Mimarlar bir bakıma birer malzeme temsilcisi durumuna düşmektedirler.

Nitelikli emek bu hali ile bir yandan ortaya çıkan ürünün pazar değerinin maksimizasyonu ile doğrudan ilişkili hale gelerek onun işlevsel bir fonksiyonu durumuna düşmektedir.

SMG bir yandan ürünün Pazar değerini maksimize etmekte, bir yandan da bu maksimizasyon: nitelikli emeğin (mimarın) SMG bilgisi (!) – burada doğru malzeme seçimi- aracılığı ile Pazar değerinin maksimize edilmesini sağlama işlevini görmektedir !

Nitelikli emek (çalışma gücü) söz konusu örnekte Marks’ın söz ettiği anlamda bir fetişizme uğramakta dolaşım sürecinde pazar değeri kazanan bir sermaye olarak ele alınmasını gündeme getirmektedir.

SMG bir bakıma bir sermaye değeri olarak fetişleştirilen emeği maksimize etmeyi sağlayan bir mekanizma haline gelmektedir.

Malzeme tanıtımları, nitelikli emeğin ve ortaya konan ürünün mal - para boyutuna indirgenmesi ile bu olguya bir örnek oluşturmaktadır.

SMG’in mesleki sorumluluk sigortası ile de kurulmuş ilişki biçimleri aynı fetişleşme sürecine hizmet eder niteliktedir.

SMG ile mesleki sorumluluk sigortası ABD uygulamalarında yakın bir ilişki kalıbı içerisindedir. SMG içerisinde mesleki sorumluluk sigortası branş olarak yer almakta, mesleki sorumluluk sigortası da nitelikli emeğin ve ortaya çıkan ürünün (yapı) pazar değerinin oluşmasında bir iktisadi faktör olarak yer almaktadır.

Oysa bu fetişleşme emek merkezli politikalar yürüten bir Meslek Odasının eleştirel bir gözle irdelemesi gereken bir olgudur.

El çaka yer çaka

Niteliksiz malzeme tanıtımları ile payandalandırılan SMG bir yandan mimarları üretici firmaların reprezantanı, satış temsilcisi durumunda düşürmekte bir yandan da bu malzeme tanıtımlarını tertip eden meslek odası, firmalardan tanıtım ücreti almaktadır. (SMG kredileri peşindeki meslektaşlar ister istemez kalabalık bir izleyici kitlesi oluşturdukları için). Oda böylelikle, üyelerden SMG katilim ücreti, firmalardan da tanıtım ücreti alarak, el çaka yer çaka bütçesini beslemektedir. (çifte kadayıf).

SMG’in malzeme tanıtımları ağırlıklı yapısı nasıl ıslah edilebilir?

SMG, nitelikli emeği, sermayenin bir unsurunu olarak, ortaya çıkan ürün (yapı) nın Pazar değerinin maksimize edilmesi ve bu yönü ile mal-para fetişizminin bir unsuru olmaktan nasıl kurtarılabilir?

Gerçekte neoliberalizmin, esnek üretim, deregülasyon, delokaliazsyon ve OPA denilen vahşi finans (hedge) fonların şirket satınalma operasyonlarının mağduru olan nitelikli emek, bilinçsiz SMG uygulamaları ile büsbütün eğretileşmekte mal-para fetişizmi ise sadece sermayedara hizmet etmektedir.

SMG uygulaması içerisinde ABD’de nicelikli bir yer tutan ve giderek ülkemizdeki uygulamada da benzer biçimde yaygınlaşan uygulama emekten yana programlarla dengelenmelidir.

Bu amaçla ilk akla gelen yapı sektöründeki malzeme üreticisi firmaların kapsamlı ve bütüncül bir analize tabi tutulmalarıdır.

Meslek Odası “Corporate Watch” tipinde bir izleme mekanizması kurarak ülkedeki belli başlı yapı malzemeleri firmalarını izlemeye almalıdır.

Bu amaçla hem ülke içerisindeki tüketici örgütlenmeleri hem de dünyadaki benzer (Corporate Watch) tipindeki örgütlenmeler ile organik işbirliğine gidilmelidir.